گیاه میخک حاوی ترکیب شیمیایی به نام اوژنول است و به عنوان مسکن موضعی در پزشکی و به ویژه دندانپزشکی سنتی استفاده می‌شود. برگهای میخک، همیشه سبز و دائمی بوده و یکی از منابع مهم گیاهی ترکیبات فنلی مختلف است.
اسانس میخک
اسانس میخک که به عنوان ضد عفونی کننده در عفونت های دهان استفاده می شود، باکتری های گرم منفی و گرم مثبت و همچنین مخمر را مهار می کند. تأثیر غلظت، دما و ماده آلی اسانس میخک در فعالیت ضد میکروبی اسانس میخک، در این مقاله از طریق تعیین سینتیک مرگ باکتریایی مورد بررسی قرار گرفت.
اشریشیا کلی، استافیلوکوکوس اورئوس و سودوموناس آئروژینوزا میکروارگانیسم هایی بودند که برای آزمایش بیولوژیکی انتخاب شدند. برای تعیین اثر دما، آنها در دمای 21 درجه و 37 درجه سانتیگراد مورد سنجش قرار گرفتند. ضریب غلظت با 0.4% و 0.2% اسانس تعیین شد. تأثیر حضور مواد آلی با 0.4 درصد اسانس تعیین شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که اشریشیا کلی حساس‌تر بود، اگرچه اسانس در سه مورد اثر رضایت‌بخشی داشت. در سه گونه میکروبی، 0.4 درصد اسانس در دمای 21 درجه سانتی گراد جمعیت باکتری ها را در 5 مرتبه لگاریتمی کاهش داده است. ماده آلی فعالیت ضد باکتریایی را کاهش می دهد حتی اگر اثر باکتری کشی از بین نرود. اسانس میخک را می توان به عنوان یک عامل ضد میکروبی بالقوه برای استفاده خارجی در نظر گرفت
باکتری های موجود در کانال ریشه دندان، عامل اصلی بروز عفونت های ریشه دندان هستند و مشخص شده در میان باکتریهای ایجاد کننده این نوع عفونت، باکتری های بی هوازی نسبت به سایر باکتری ها شایع تر است.
با توجه به ویژگی های گیاه میخک، پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شیراز با انجام یک مطالعه خاصیت ضد میکروبی عصاره این گیاه را مورد بررسی قرار دادند.
برای انجام این مطالعه؛ عصاره های آبی و الکلی گیاه میخک به محیط کشت باکتری انتروکوکوس فیکالیس افزود شد و تاثیر آن بر رشد این باکتری بررسی شد.
بررسی های این مطالعه نشان داد عصاره آبی میخک در غلظت ۱۲۵ میلی گرم در میلی لیتر و بالاتر و عصاره هیدروالکلی میخک در غلظت ۶۲.۵ میلی گرم در میلی لیتر و بالاتر دارای اثر بازدارنده رشد علیه انتروکوکوس فکالیس بود.
نتایج به دست آمده نشان می دهد که این گیاه دارای فعالیت ضد میکروبی قابل قبولی علیه باکتری انتروکوکوس فکالیس است و می توان از این عصاره گیاهی برای پروسه های شستشوی کانال ریشه در دندانپزشکی استفاده کرد.
همچنین این محققان می گویند که می‌توان با خالص کردن مواد موثره موجود در این گیاه، از آن جهت ساخت شستشو دهنده با عوارض جانبی کمتر و طعم مطبوع تر استفاده کرد که از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه است.
ترکیبات ضد میکروبی
اسانس میخک (ECO) توسط Fritzsche S. A. I. C. A تهیه شد.
این اسانس توسط کروماتوگراف گازی (GC) مورد ارزیابی شیمیایی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل GC بر روی یک کروماتوگرافی گازی Varian Star مجهز به آشکارساز ADCB با استفاده از یک ستون مویین سیلیس ذوب شده غیرقطبی DB-5 (30 متر x 0.25 میلی متر در روز، ضخامت فیلم 0.25 میکرومتر) انجام شد. و کل زمان اجرا 60 دقیقه بود. ترکیب اصلی اسانس مورد استفاده در این تحقیق عبارت بود از: اوژنول (83.13%)، β کاریوفیلن (6.88%)، α هومولن (2.48%)، اکسی کاریوفیلن (3.59%)، اوژنیل استات (2.41%). اوژنول در درجه اول مسئول خواص باکتریوسیدی/باکتریوستاتیک است (24، 26).
منبع: ncbi.nlm.nih.gov
